บั่ว หรือ แมลงบั่ว (Rice gall midge, RGM) เป็นแมลงศัตรูข้าวรูปร่างคล้าย “ยุง” ที่สำคัญ มักพบการระบาดตั้งแต่เริ่มฤดูหนาว จนถึง ปลายฤดูหนาว บั่วตัวเต็มวัย (วัยเจริญพันธุ์) ไม่ได้เข้าทำลายข้าวโดยตรง แต่เป็นตัวหนอน (วัยตัวอ่อน) ที่เข้าทำลายกัดกินชอนไชภายในหน่อข้าว ทำให้หน่อที่เจริญต่อมา มีลักษณะคล้าย “หลอดหอม (ต้นหอม)”
บั่ว เป็นแมลงกลางคืน มีพฤติกรรมส่วนใหญ่ในตอนกลางคืน เช่น การจับคู่ผสมพันธุ์ การวางไข่ พบการระบาดของบั่วได้ทั่วไปในระยะข้าวเริ่มแตกกอ หรือหลังหว่านข้าว 20-30 วัน ต้นข้าวที่ถูกตัวหนอนบั่วกัดกิน ต้นข้าวนั้นจะแคระแกร็น ลักษณะคล้ายหลอดหอม และไม่ออกรวงข้าว
เกษตรกร ควรหมั่นสำรวจข้าวในช่วงข้าวเริ่มแตกกอ และหากพบการระบาด ควรพ่นด้วย เมอร์เล็ท (ไตรอะโซฟอส 40% W/V EC) หรือ เอเจนต้า (โพรฟีโนฟอส 50% W/V EC) อัตรา 40-60 มล. ต่อน้ำ 20 ลิตร พ่นบนพื้นที่ 1 ไร่ และกำจัดวัชพืชประเภทใบแคบรอบ ๆ แปลงข้าว ด้วย โคเสท (กลูโฟซิเนต – แอมโมเนียม 15% W/V SL) อัตรา 150-200 มล. ต่อน้ำ 15-20 ลิตร พ่นบนพื้นที่ 1 งาน เพื่อกำจัดแหล่งหลบอาศัยและแพร่พันธุ์ของบั่วต่อไป
ผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง